Jens Bruggeman (PZ Regio Rhode en Schelde) maakte zijn eindwerk in zijn opleiding tot commissaris over retentie van ICT-profielen binnen de geïntegreerde politie, en hij had daar een duidelijke reden voor: "Toen ik aan mijn opleiding van aspirant-commissaris begon hebben twee van mijn kennissen ontslag genomen bij de politie. Zij waren als inspecteur werkzaam binnen een cybercrime-eenheid van de politie. Vaak is het antwoord dat mensen vertrekken omwille van het geld, dat de verloning bij IT-bedrijven een pak hoger ligt. Maar ik wou weten of dat ook écht het geval was, zeker gezien de maatschappelijke relevantie van onze job." Hieronder volgt zijn getuigenis. Onderaan het artikel kan zijn eindwerk geraadpleegd worden in BlueConnect.
“Bedrijfswagen, tankkaart en betere verloning. Ik had al langer moeten vertrekken bij de politie"
Dit is een quote dat door geen enkele respondent werd gezegd tijdens mijn onderzoek naar waarom politieambtenaren met een IT-profiel onze politie verlaten. Sterker nog, twee ex-collega’s hebben zelfs loon ingeleverd. Verbaast dit jou? Mij alvast wel en het bracht mij tot de volgende voorzichtige conclusie.
Toen ik in 2013 mijn basisopleiding tot inspecteur van politie begon had ik twee klasgenoten die IT-onderlegd waren. Het werd al snel duidelijk dat zij ambitie hadden om hun talenten aan te wenden in de strijd tegen cybercrime. De ene collega kwam terecht in een LCCU en de andere bij de lokale recherche als rechercheur cybercrime. Mijn verbazing was groot toen beide collega’s begin 2022 hun ontslag hadden aangeboden en, samen met hun felbegeerde cybertalenten, naar private bedrijven zijn overgestapt.
"Ieder van ons heeft zijn eigen ‘blauw verhaal’, een intrinsieke motivatie om toch voor de job als ‘flik’ te gaan. Dus hoe komt het dat zij deze drive onderweg verloren zijn?"
In het huidige klimaat van ‘war on talent’ klinkt dit verhaal voor sommigen welgekend. De financiële verlokkingen zijn nu eenmaal beter in de private sector; dit behoeft geen bijkomend onderzoek. Toch stemde dit mij tot nadenken. Ook in 2013 waren profielen met een informatica-achtergrond al gegeerd in de private sector. Diezelfde financiële voordelen waren toen ook al aanwezig. Toch hebben deze ex-collega’s eerst gekozen voor de politie. Ieder van ons heeft zijn eigen ‘blauw verhaal’, een intrinsieke motivatie om toch voor de job als ‘flik’ te gaan. Dus hoe komt het dat zij deze drive onderweg verloren zijn?
Dit heeft mij getriggerd om tijdens mijn opleiding tot commissaris het volgende eindwerk te ontwikkelen: 'Waarom de geïntegreerde politie moeite heeft om rechercheurs met een ICT-profiel te behouden: Een verkennend onderzoek en semigestructureerde diepte-interviews met ex-collega’s'.
Het onderzoek
Het onderzoek werd tweeledig gevoerd: enerzijds gesprekken met zes ex-collega’s en anderzijds een online bevraging bij de leidinggevenden binnen het Nederlandstalig politielandschap.
De gesprekken met de zes respondenten leverden opvallende antwoorden op. Nagenoeg elke respondent uitte zich negatief over de gehanteerde leiderschapsstijl van zijn diensthoofd. Vaak was dit een controlerende houding van de directe leidinggevende, met een weinig transparant handelingskader. Ook werd graad vaak boven de competentie gesteld, zoals teamleiders of diensthoofden die medewerkers aanzagen als middelen om een doel te bereiken en niet zozeer als mensen. Er is, volgens hen, een gebrek aan people managers.
Het gebrek aan persoonlijke ontwikkeling van een IT-profiel binnen de geïntegreerde politie wordt ook als een handicap gezien; iets waar de privébedrijven een pak meer in investeren.
We zien ook dat de leidinggevenden logistieke ondersteuning overwaarderen in vergelijking met wat de respondenten aangeven. In se is dit niet verwonderlijk. Menselijk kapitaal is onvoorspelbaar en fluïde. Wanneer je investeert in logistieke middelen weet je dat je hier rendement voor zal krijgen tot wanneer je het materiaal afschrijft. “Mensen vertrekken, maar materiaal niet”, zoals één respondent het mooi verwoordt.
Discrepantie tussen respondenten en leidinggevenden inzake drijfveren om de politie te verlaten
Het belangrijkste dat dit eindwerk heeft aangetoond is de discrepantie tussen de respondenten en de leidinggevenden inzake de drijfveren om de politie te verlaten. Indien leidinggevenden er rotsvast van overtuigd zijn dat de privébedrijven zoveel aantrekkelijker zijn omwille van het financiële aspect, waarom hebben de respondenten dit dan niet als hoogste motivator aangeduid? Hoe komt het dat de leidinggevenden de politiecultuur, de manier van leiderschap en de organisatiestructuur als laagste drijfveer inschatten, terwijl dit wel de hoogste drijfveer was voor de respondenten? Het is zeker stof om over na te denken.
Het eindwerk leverde ook nog andere resultaten op. De respondenten die ik gesproken heb werden niet gerekruteerd door de privébedrijven omwille van hun cybervaardigheden die ze opgebouwd hebben doorheen hun politiecarrière, maar omwille van hun kwaliteiten om te kunnen werken in team, hun maturiteit en stressbestendigheid. Dit zijn competenties die onze politieorganisatie helpt te ontwikkelen en is zeker een verdienste.
Desalniettemin trekken wij mensen aan die met een bedoeling, een drive, bij de politie zijn komen werken. Geen enkele respondent heeft aangehaald deze drive verloren te zijn, maar door gebrek aan omkadering en budget zijn wij er als organisatie niet in geslaagd om deze te bestendigen. Een verloren zaak hoeft dit niet te zijn; het zijn te leren lessen zolang leidinggevenden zichzelf maar durven in vraag te stellen en een spiegel voor te houden. Vertrekkers uit de politie, gespecialiseerd of niet, zijn een verlies voor de organisatie, maar niet steeds voor de samenleving. Hun opgebouwde ervaringen en moraliteit die zij gebruiken in hun nieuwe IT-functie dragen ook op een andere, soms verdoken manier bij aan het veiligheidsbeleid binnen onze maatschappij. Het is zoals een respondent zei op het einde van zijn interview: “Ik heb nog steeds een blauw hart”.
Jens Bruggeman is commissaris bij PZ Regio Rhode en Schelde. Zijn eindwerk waarnaar hierboven gerefereerd wordt, kan geraadpleegd worden in BlueConnect | Module Basis.
Meer info over BlueConnect | Module Basis?
